Telerehabilitacja

Określenie „telerehabilitacja” powstało z połączenia trzech słów. Pierwsza część – „tele” wywodzi się z języka greckiego i oznacza „na odległość”; przedrostek „re” z łaciny oznacza „zwrotność”, „na nowo” a słowo „habilis”, również z łaciny, oznacza „sprawny”, „należyty”.¹

Definicja telerehabilitacji

Zgodnie z ustawą o rehabilitacji zawodowej i społecznej, „rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym udziale tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.” ² Telerehabilitacja oznacza więc ogół tych działań świadczonych przy pomocy infrastruktury telekomunikacyjnej na odległość.

W publikacjach na temat telerehabilitacji można znaleźć jednak różnorodne definicje tego pojęcia: „telerehabilitacja to zbiór infrastruktury technologicznej stworzony w celu zwiększenia dostępu do opieki rehabilitacyjnej i wydłużenia jej trwania dla osób niepełnosprawnych, szczególnie przewlekle chorych.” ³ „Telerehabilitacja to zbiór usług rehabilitacyjnych (konsultacje, diagnozowanie, terapia) świadczonych za pośrednictwem interaktywnych technologii telekomunikacyjnych.” ⁴ Jak widać z powyższych definicji, telerehabilitacja wchodzi w zakres opisanej wcześniej telemedycyny .

Przyczyny rozwoju telerehabilitacji

Przyczyn powstania i rozwoju tej dziedziny można doszukiwać się w kilku zjawiskach w sferze technologicznej oraz medycznej. W sferze technologicznej niewątpliwie jednym z nich jest dynamiczny postęp infrastruktury telekomunikacyjnej jaki zachodzi w ostatnim dziesięcioleciu. Stały wzrost możliwości, szybkości i efektywności transferu informacji na dalekie odległości z jednoczesnym spadkiem cen tych usług i infrastruktury powoduje, że stale wzrasta zasięg, który można objąć usługami telerehabilitacyjnymi. Równocześnie rozwijają się coraz bardziej nowoczesne systemy do telerehabilitacji, które integrują najnowsze technoloie i stają się kompleksowymi narzędziami do telerehabilitacji.

Badania na temat skuteczności rehabilitacji dowodzą również, że aby proces rehabilitacyjny przyniósł zamierzony skutek, muszą być spełnione trzy warunki.

• Proces rehabilitacji powinien zacząć się najszybciej jak to możliwe od momentupojawienia się przyczyny niepełnosprawności.
• Proces rehabilitacji dla danego pacjenta powinien być intensywny jak to tylko możliwe.Proces rehabilitacji powinien trwać aż do odzyskania możliwych do przywrócenia funkcji.

Trzeci warunek w większości przypadków – szczególnie chorób przewlekłych, wskazuje konieczność kontynuowania procesu rehabilitacji w domu. Telerehabilitacja jest więc efektem pojawienia się nowych paradygmatów w rehabilitacji medycznej oraz wzrostem możliwości technologicznych, które pomagają postępować zgodnie z tymi paradygmatami.

Biorąc pod uwagę dostępne publikacje na temat telerehabilitacji, najczęściej dotyczy ona takich zagadnień, jak:

1. zdalna ocena funkcjonalna pacjentów,
2. zarządzanie opieką pacjenta,
3. zdalna realizacja programów rehabilitacyjnych,
4. tele – konsultacje i edukacja.

Technologie komputerowe dla telerehabilitacji

Obecnie wiodącym narzędziem, za pośrednictwem którego możliwe jest stosowanie telerehabilitacji jest Internet. Posiadając kamerkę internetową, odpowiednie oprogramowanie oraz komputer podłączony do Internetu możliwe jest organizowanie wideokonferencji czyli przesyłanie w czasie rzeczywistym zarówno obrazu jak i dźwięku. W taki sposób fizjoterapeuta może prowadzić z pacjentem sesje ćwiczeniową na odległość. Specjaliści mają też do dyspozycji coraz więcej rozwiązań dedykowanych telerehabilitacji, czyli kompleksowych i wyspecjalizowanych systemów do telerehabilitacji.

Przykład systemu do telerehabilitacji

Przykładem systemu do telerehabilitacji jest system TeleNeuroforma. Przeznaczony jest do prowadzenia zdalnej rehabilitacji pacjentów ze schorzeniami i urazami neurologicznymi. Pacjent wykonuje samodzielne ćwiczenia w domowej wersji programu Neuroforma, a terapeuta korzystający z systemu do telerehabilitacji Neuroforma+ ma stały dostęp do informacji o systematyczności i rezultatach jego ćwiczeń. Terapeuta może układać dla pacjenta nowe programy ćwiczeń ruchowo-poznawczych i dowolnie modyfikować już istniejące programy. Wystarczy połączenie komputera domowego pacjenta z Internetem, aby zmiany w ćwiczeniach zalecone przez terapeutę zostały automatycznie wprowadzone. Terapeuta zyskuje czas i wygodę, mogąc nadzorować przebieg rehabilitacji wielu pacjentów jednocześnie, a pacjenci wykonują dostosowane do ich potrzeb ćwiczenia i pozostają pod opieką specjalisty bez wychodzenia z domu.

---

Przypisy

¹ W. Dega, Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacjia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2004, s. 8

² Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Dz.U. art. 7 z 27 sierpnia 1997r., www.isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19971230776 , dostęp dnia: 2.01.2013

³ B. Parmanto i Inni, Versatile and Integrated System for Telerehabilitation, Telemedicine and e-health, 11.2010, vol. 16, www.hari.pitt.edu/Portals/0/visyter.pdf , s. 1. dostęp dnia: 2.01.2013

⁴ Richard M. Schein, i inni, Patient Satisfaction with Telerehabilitation Assessments for Wheeled Mobility and Seating, Assistive Technology, 22:215–222, 2010, www.resna.org/dotAsset/14720.pdf , dostęp: 2.01.2013