Określenie telemedycyna składa się ze zbitki dwóch słów. Pierwsza część – „tele” wywodzi się z języka greckiego i oznacza „na odległość”. „Medycyna” wywodzi się z łaciny i znaczy „sztuka leczenia”. W dosłownym znaczeniu telemedycyna jest więc leczeniem na odległość.1 Pierwotnie słowo „leczenie” oznaczało „wyciągnąć” w znaczeniu wyciągnąć chorobę z organizmu.2 Obecnie leczenie rozumiane jest jako przywrócenie organizmu do równowagi, homeostazy. Na proces leczenia składają się trzy główne etapy: diagnoza, czyli rozpoznanie przyczyny oraz stopnia uszkodzenia organizmu, leczenie właściwe oraz proces rehabilitacji.3
Definicja telemedycyny
Bardzo ogólna definicja telemedycyny uznawana przez prestiżowe czasopismo o tej tematyce – „Journal of Telemedicine and Telecare” określa telemedycynę jako działalność medyczną na odległość, z podkreśleniem istotności edukacji medycznej oprócz samego procesu diagnozy i leczenia.4
Uznana przez Amerykańskie Stowarzyszenie Telemedycyny (ATA) definicja jest nieco bardziej precyzyjna i mówi, że telemedycna jest formą wymiany informacji medycznych pomiędzy dwoma stronami, przebiegająca przy wykorzystaniu narzędzi telekomunikacyjnych, której celem jest poprawa stanu zdrowia pacjenta.5
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) natomiast podaje, że telemedycyna to dostarczanie przez specjalistów usług medycznych, w przypadku gdy dystans jest kluczowym czynnikiem, wykorzystując technologie komunikacyjne do wymiany istotnych informacji dla diagnozy, leczenia, profilaktyki, badań, konsultacji czy wiedzy medycznej w celu polepszenia zdrowia pacjenta.6
Definicja podkreślająca ewolucję narzędzi technologicznych oraz wykorzystanie nowoczesnych sposobów komunikacji określa telemedycynę jako diagnozę, leczenie, edukację, monitoring oraz wsparcie pacjenta poprzez narzędzia telekomunikacyjne począwszy od telefonu do wideo konferencji odbywanych w czasie rzeczywistym.7
E – medycyna
Obok pojęcia telemedycyny często pojawia się również pojęcie e-medycyny lub teleopieki medycznej. Nie należy jednak pojęć tych traktować jako synonimy. E-medycyna ma szersze znaczenie niż telemedycyna. Europejska Komisja podaje, że e-medycyna odnosi się do wykorzystania nowoczesnych technologii komunikacyjnych by sprostać potrzebom mieszkańców, pacjentów, ekspertów medycznych, dostarczycieli usług telemedycznych jak również prawodawców.8
Inna definicja e-medycyny mówi, że jest to wszelkie zastosowanie technologii informacyjnych w opiece zdrowotnej.9 Można powiedzieć więc, że wymiana informacji między specjalistą a pacjentem lub między dwoma ekspertami w celu poprawy zdrowia pacjenta to telemedycyna.
Wymiana informacji np. w celach wyłącznie edukacyjnych, w oderwaniu od konkretnego pacjenta to już e-medycyna. Przykładami produktów e-medycznych, nie stanowiących telemedycyny są np. portale edukacyjne dla pacjentów a także dla specjalistów, fora internetowe, portale społecznościowe o tematyce medycznej, systemy elektronicznej rejestracji pacjentów czy też narzędzia do komputerowych analiz danych statystycznych wykorzystywanych w szpitalach i medycznych jednostkach badawczych.10
Teleopieka medyczna
Teleopieka medyczna odnosi się natomiast do monitorowania pacjentów. Jej znaczenie zawiera się więc w pojęciu telemedycyny. Monitorowanie stosowane jest najczęściej w stosunku do pacjentów przewlekle chorych, gdy istnieją trudności i ryzyko związane z samodzielnym funkcjonowaniem. Stosowana jest więc w stosunku do pacjentów z przewlekłymi chorobami serca, osobami starszymi o ograniczonej samodzielności.11
Relacje między trzema wspomnianymi pojęciami przestawia poniższy schemat.
Platformy telemedyczne
Telemedycyna, podobnie jak e-medycyna, nie mogłaby istnieć bez narzędzi umożliwiających komunikację na odległość. W dobie Internetu zdalny kontakt specjalisty i pacjenta stał się znacznie łatwiejszy. W ostatniej dekadzie zaszedł znaczący postęp w rozwoju platform telemedycznych, które znajdują zastosowanie na każdym etapie relacji lekarz-pacjent. Nowoczesna platforma telemedyczna ułatwia kontakt, organizację terapii, diagnozę i monitorowanie stanu pacjenta.
Przypisy
1 Online etymology dictionary, www.etymonline.com/index.php , dostęp dnia: 10.12.2012;
2 Zbigniew Bela, Etymologia i pierwotne znaczenia wyrazów lek i leczyć, Gazeta Farmaceutyczna, marzec 2011;
3 W. Dega, Wiktora Degi ortopedia i rehabilitacja, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004, s. 9 – 10.;
4 K. Lops, Cross-border telemedicine. Opportunities and barriers from an economical and legal perspective, Erasmus University – Institute of Health Policy and Management, Rotterdam 2008, s. 7.
5 American Telemedicine Association, www.americantelemed.org/i4a/pages/index.cfm?pageid=1 , dostęp dnia 10.12.2012.
6 K. Lops, s. 7.
7 E. Hui, Telemedicine in Neurorehabilitation, Advances in clinical neuroscience and rehabilitation, Vol. 9 nr 3, sierpień 2009.
8 Komisja Europejska, Ministerial Declaration Brussels 22 May 2003. eHealth convention, www.aehti.eu/Advances_vol_1.pdf , dostęp: 28.02.2012.
9 I. H. M. Aas, The organizational challenge for health care from telemedicine and eHealth, s. 1-2, Arbeidsforskningsinstituttet AS 2007.
10 I. H. M. Aas, s. 2.
11 R. E. Geertsema, New and Emerging Medical Technologies, a horizontal scan of opportunities and risks, National Institute for Public Health and the Environment, marzec 2007, www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/360020002.pdf dostęp: 5.02.2012. s. 23.
