Konieczność usprawniania kończyn górnych pojawia się w procesie rehabilitacji wielu pacjentów. Poniżej przedstawiamy krótki przegląd nowoczesnych przyrządów do rehabilitacji kończyn górnych, należących do kilku kategorii.
Rotory rehabilitacyjne
Nazwa “rotor rehabilitacyjny” odnosi się do szerokiej grupy przyrządów, które można wykorzystać do usprawniania kończyn górnych i dolnych. Rotory służące jako sprzęt do rehabilitacji ręki wyposażone są w rączki, natomiast w przypadku zastosowania do rehabilitacji nóg wykorzystuje się pedały (rączki i pedały często można zamieniać w ramach jednego urządzenia).
Rotory różnią się pod względem zaawansowania. Najprostsze urządzenia tego typu to konstrukcje złożone ze stabilnego szkieletu i wprawianych w ruch rączek, najczęściej do zamocowania na klatce, drabince lub innej stabilnej powierzchni. Bardziej zaawansowane rotory posiadają napęd elektryczny, często także wyświetlacz.
Wszystkie przyrządy do rehabilitacji kończyn górnych typu rotor mają regulację oporu, dzięki której można dostosować je do pracy z pacjentami o różnej sprawności. Można wykonywać na nich ćwiczenia czynne i bierne.
Szyny rehabilitacyjne
Szyny rehabilitacyjne, podobnie jak rotory, to grupa przyrządów stosowanych w rehabilitacji kończyn górnych i dolnych. Wykorzystywane najczęściej w rehabilitacji pourazowej, mogą być przeznaczone do usprawniania stawu barkowego, łokciowego, nadgarstka, palców dłoni i kciuka.
Szyny rehabilitacyjne służą przede wszystkim do ćwiczeń biernych, chociaż można wykonywać za ich pomocą również ćwiczenia bierno-czynne i czynne. Umożliwiają ruchy w zakresie zginania, prostowania, pronacji i supinacji kończyny górnej.
Są to przyrządy do rehabilitacji kończyn górnych o sporych rozmiarach, wyposażone w siedzisko oraz mocowaną na ręce konstrukcję. Bardziej zaawansowane modele pozwalają na programowanie ćwiczeń za pomocą pilota.
Nowoczesne ortezy
Nowoczesne ortezy stanowią część większych systemów do usprawniania kończyn górnych i dolnych. Opierają się one na różnych zaawansowanych rozwiązaniach technologicznych.
W grupie tej znaleźć można ortezy, które wspierają ruch pacjenta dzięki mechanizmom sprężynowym, zrobotyzowane ortezy podpierające ramię i wspomagające ruchy pacjenta na zasadzie egzoszkieletu czy ortezy z podwieszkami wspierającymi kończynę.
Systemy z nowoczesnymi ortezami o największym stopniu zaawansowania wyposażone są dodatkowo w czujniki ruchu oraz oprogramowanie z ćwiczeniami. Pozwala to na prezentowanie ćwiczeń na wyświetlaczu umieszczonym przed pacjentem i dostarczanie mu bieżącej wzrokowej informacji zwrotnej o wykonywanych ruchach.
Zrobotyzowane rękawice
Wśród sprzętów do rehabilitacji ręki znaleźć można także urządzenia przeznaczone do usprawniania dłoni i nadgarstka, oparte na konstrukcji przypominającej rękawicę.
Podobnie jak w nowoczesnych ortezach, również w zrobotyzowanych rękawicach stosowane są zaawansowane technologicznie rozwiązania, które odciążają dłoń i wspierają wykonywanie poprawnych ruchów.
Najbardziej zaawansowane zrobotyzowane rękawice są również uzupełnione o czujniki ruchu oraz oprogramowanie, które prezentuje ćwiczenia i dostarcza informacji zwrotnej.
Urządzenia z rozszerzoną rzeczywistością
Urządzenia oparte o technologię rozszerzonej rzeczywistości mogą być stosowane samodzielnie lub w połączeniu z wyżej wymienionymi sprzętami do rehabilitacji ręki. Na obrazku obok widoczny jest przykład połączenia dwóch rodzajów sprzętów: stanowisko do ćwiczeń w rozszerzonej rzeczywistości Neuroforma PRO wraz z urządzeniem odciążającym kończynę górną SaeboMAS.
Sprzęty wykorzystujące wirtualną i rozszerzoną rzeczywistość bazują na czujnikach ruchu (najczęściej zaawansowane kamery 3D), dzięki którym możliwe jest prezentowanie obrazu pacjenta i jego ruchów na ekranie w otoczeniu wirtualnych obiektów.
Wchodząc w interakcje z tymi obiektami, pacjent wykonuje określone ruchy rąk. Technologia ta pozwala na projektowanie różnorodnych zadań usprawniających kończyny górne, automatyczne dostosowanie ich parametrów, dostarczanie natychmiastowej informacji zwrotnej oraz rejestrowanie wyników ćwiczeń.
